Cool Timeline

Henri Snackers heeft er weinig van kunnen genieten dat zijn hotel ineens ‘wereldberoemd’ was geworden. Zijn zoon en beoogd opvolger, Sjef Snackers, was aan het eind van de oorlog bij een Duitse represaillemaatregel in Apeldoorn van straat geplukt. Zeven weken na de bevrijding, komt het treurige bericht dat hij in het Duitse concentratiekamp Wöbbelin om het leven is gekomen. Misschien wel mede daardoor zou Snackers een slepende ziekte krijgen waaraan hij in 1955 overleed. Voor zijn overlijden, in 1951, verkoopt vermoeide Snackers zijn hotel aan de overheid. Het idee is dat de plek op ten duur geschikt kan zijn voor een nieuw bestuursgebouw voor de Landbouwhogeschool. Hierbij bleef het Hotel ‘De Wereld’ en haar bestemming kwakkelen. Kwakkelen was het ook met het toekennen van een monumentale status van ‘De Wereld’. Pas eind zestiger jaren kwam die af. Er ligt zelf eerst nog een sloopvergunning, ‘De Wereld’ wankelt. In de schoot van Studium Generale en vele hogeschoolmedewerkers en Wageningers daaromheen groeide het besef dat het eeuwig zonde zou zijn om ‘De Wereld’ te slopen. Ondertussen had de Landbouwhogeschool een intrek genomen in het pand. Hierbij werd Hotel de Wereld een ‘dynamische monument’ en opnieuw werd ‘De Wereld’ een begrip in Wageningen. In de negentiger jaren kwamen Wageningen Universiteit en Researchcentrum in een nieuwe stroomversnelling. De fusie met een groot aantal wetenschappelijke instituten bracht onder andere met zich mee dat talrijke afdelingen en dienst in nieuwe combinaties werden gehuisvest. En langzaam kwamen de kantoren op de eerste en tweede etage van ‘De Wereld’ opnieuw leeg te staan. En weer kwam de vraag op wat er nú moest. Er is uiteindelijk gebeurt wat een oud en gerenommeerd hotel verdient. De 32 kamers van weleer zijn verbouwd tot 14 luxe kamers.

De Canadese luitenant-generaal Charles Foulkes, commandant van het Eerste Canadese Legercorps, had op 1 mei contact met de Duitse Chef Staf generaal Reichelt en generaal Schwebel. Op een gegeven moment moet Foulkes hebben uitgeroepen dat er nu maar gecapituleerd moest worden omdat hij niet nog meer doden en gewonden wilde. Op 30 april had Hitler namelijk zelfmoord gepleegd en aan de Elbe hadden Amerikaanse en Russische soldaten elkaar reeds de hand geschud. Reichelt antwoorden dat hij geen volmacht had voor de capitulatie maar dat er niet meer geschoten moest worden. De volgende dag liet Foulkens uitkijken naar een ‘passende vergaderruimte’. Toen Foulkes hoorde van het Hotel ‘The World’, vond hij dit een geschikte locatie. Op 4 mei vond druk overleg plaats met met name Rechelt en aan het begin van diezelfde avond accepteerde velmaarschalk Montgomery in zijn hoofdkwartier op de Lüneburger-heide bij Bremen de overgave van alle Duitse troepen in Noord-West Europa. Die capitulatie zou op 5 mei ’s morgens om 8.00 uur ingaan. Daarmee leek het verhaal rond, maar diezelfde avond werd duidelijk dat generaal Blaskowitz deze overgave niet wenste te accepteren voor zijn troepen in West-Nederland. Met name wilde hij de garantie dat hij en zijn mannen niet aan de Russen uitgeleverd zouden worden. Op 5 mei 1945 had Foulkes genoeg van het gedraal. Hij eiste dat Blaskowitz direct naar ‘De Wereld’ zou komen. Toen om 11.00 uur wederom Reichelt verscheen onstak hij in woede. Hij wenste de Generaal-Oberst zelf te zien. Die kwam op 16.00 uur. Hierbij gaf hij tandenknarsend het afgemeten ‘Jawohl’ als antwoord. Er was nog wel 24 uur uitstel gekregen om de voorwaarden te kunnen bestuderen en zijn troepen te kunnen instrueren. De formele handtekening volgde daarom de volgende dag om 17.00 uur in de Aula. De vrees voor de Russen bleek achteraf overigens terecht. Terug in Duitsland kwam Blaskowitz in Engelse krijgsgevangenschap. En toen vervolgens duidelijk werd dat hij als opperofficier betrokken was geweest bij de verovering van Polen, werd hij overgedragen aan de Russen. Kort daarop is hij omgekomen. Bij al deze bijeenkomst was ook Prins Bernhard aanwezig als bevelhebber van der Nederlandse Strijdkrachten. Na de onderhandelingen was hij degene die de pers te woord stond en ook later zou hij vele malen in Wageningen terugkeren. In 1996 werd de toen herbouwde en aan de capitulatiezaal grenzende serrezaal van Hotel de Wereld de Prins Bernard zaal gedoopt.

Op 11 mei begint de slag om de Grebbeberg tot de Nederlandse groepen aldaar zich op 14 mei terug moeten trekken achter de waterlinie. Éen van de mannen die daar gelegerd waren was een zoon van Henri Snackers. Omdat de Duitsers vanuit Wageningen opereerden werden de stad en met name de torens heftig beschoten door de op de berg gelegen Nederlanders. Een gevolg hiervan was dat de kerk op de markt mét de totale omgeving geheel in puin lag. Bij het hotel viel de schade mee: elders in Wageningen bleken 112 huizen volledig verwoest. Op 17 september 1944 zag Wageningen 1400 bommenwerpers en 2023 transportvliegtuigen overkomen op weg naar Arnhem. En op 1 oktober moet heel Wageningen worden ontruimd, de stad ligt inmiddels weer aan het front. Dit overigens niet alleen vanwege het gevaar voor de bevolking; het verzet begon op stoom te komen en de geallieerden bleken telkens te goed te weten waar de Duitsers precies zaten. Een verlaten Wageningen ging derhalve de laatste oorlogswinter in.

En er is ook een reden om dat de doen: hij heeft een opvolger. Zijn twintigjarige zoon, Henricus Joannes Franciscus, is druk aan het stage lopen om het vak van hotelier in de vingers te krijgen. Het is de tijd dat de Grand Hotels opkomen. Het hotel als spiegel van het rijke adellijke leven. Terwijl zoonlief leert hoe het moet, brengt pa het hotel op een steeds hoger niveau. In 1915 neemt de dan 32-jarige Henri Snackers het hotel over. Dit jaar trad Henri tevens in huwelijk met Elisabeth Maria Kockelkorn. Een jaar eerder hadden ze met pa het heugelijke feit gevierd dat hotel ‘De Wereld’ honderd jaar ‘in de familie’ was. Hotel ‘De Wereld’ is inmiddels uitgebreid met twee grote serres rond het terras aan de straat. Aan de zijde van de Grindweg is er voor de gasten van het hotel een grote overdekte garage met twee ingangen, met daarboven extra kamers voor onder andere het personeel. Het hotel telt 24 kamers met 34 bedden. Enige jaren later zullen – onder invloed van de crisisjaren – een aantal grotere kamers worden opgedeeld, het hotel telt dan 32 kamers met 45 bedden.

Na jaren van klachten over de beroemde omnibusverbinding met station Ede wordt in 1882 een paardentram aangelegd, die overigens niet naar ‘De Wereld’ leidt, maar naar de twee straten verder gelegen stadsbrink. Snackers zorgt echter dat hij daar met een koets klaar staat als er een tram aankomt. Enkele jaren later komt ook de tramlijn tussen Arnhem en Driebergen gereed. Deze krijg wél haar station voor en in hotel ‘De Wereld’.

Als Gradus Steuk overlijdt zijn dienst oudste drie kinderen pas 16,18 en 21 jaar. Vandaar dat moeder zich beperkt tot de ijzerwinkel en ‘De Wereld’ blijft verhuren. Tien jaar later, in 1840, nemen de drie oudste kinderen het hotel zelf in handen. De drie vrijgezellen zouden ‘De Wereld’ voortvarend de nieuwe tijd in loodsen. Aleida bestierde de keuken, Jan Willem werd dé logementhouder en gastheer, en Hermanus stond officieel te boek als akkkerbouwer en karrenman. Al gauw werd het drietal met een heel nieuwe ontwikkeling geconfronteerd. De aanlag van een spoorlijn die niet over Wageningen, maar een tiental kilometer noordelijker – over Ede – zou gaan lopen. De Steuken reageerden alert. Toen in 1845 de eerste trein stopte op het station in Ede stond daar een ‘omnibus’ klaar. Een koets die de reizigers over de pas met grind verharde route over Bennekom naar Wageningen brachten. Toch moet het verlies aan postverkeer een aderlating geweest zijn voor het logement. Voor de ondernemende Steuken was dat reden om de bedrijfsvoering aan de tijd te gaan aanpassen. En die tijd was er een toenemend ‘deftigheid’. De verbeterde Rijksstraatweg lokte namelijk ook de rijkere mensen naar het platteland.

Aan de westzijde van de stad was een logement genaamd ‘Hof van Gelderland’ gelegen. Het logement aan de oostzijde wilde hier graag tegenop bieden. ‘Als zij de eerste stopplaats van Gelre zijn, dan zijn wij de eerste stopplaats van de rest van de Wereld.’ Zo kwam Hotel de Wereld aan haar naam.

De provinciale landmeter Gerrad Passavant tekent een tiendkaart met op het kruispunt, waar nu het 5 Mei Plein gelegen is, ‘de boerderij van Jacob Meijnsen’. De boerderij is tegelijk ook een logement, want uit andere bronnen blijkt dat ene ‘Jacob Meijnsen’ (gehuwd met Maria de Baer en in 1655 woonachting ‘buiten de Bergpoort’) in 1669 al ‘waard’ was. Het logement was gelegen aan enkele belangrijke postroutes en een knooppunt in wat al rond 1600 bekend stond als ‘De Geldersche Correspondentie’. Dé postverbinding tussen Holland en Utrecht, Duitsland en Oost- en Zuid-Europa.